19 Mayıs coşkusu: Kurtuluşun ilk adımının 103'üncü yılı...
16 Mayıs 1919 günü İstanbul'dan kalkan Bandırma Vapuru, 19 Mayıs günü Samsun'a ulaştı. Mustafa Kemal'in kurtuluşa doğru attığı bu ilk adım, ülkeyi 'tam bağımsızlığa', Türk milletini 'cumhuriyete' kavuşturdu.
Bugün 19 Mayıs Atatürk'ü Anma, Gençlik ve Spor Bayramı. Türkiye Cumhuriyeti tarihinde eşsiz bir galibiyet olarak yer eden Kurtuluş Savaşı'nın ilk adımı 19 Mayıs'ta atıldı.
KURTULUŞ SAVAŞI'NIN BAŞLADIĞI GÜN
19 Mayıs 1919'da Mustafa Kemal Atatürk Bandırma Vapuru ile Samsun'a çıktı. Bu tarih, İtilaf Devletleri'nin işgaline karşı Türk Kurtuluş Savaşı'nın başladığı gün kabul edildi. Atatürk, bu bayramı Türk gençliğine armağan etti.
Gençlik ve Spor Bayramı ilk defa 1926 yılında Gazi Günü adı altında Samsun'da kutlandı. 24 Mayıs 1935'te de Atatürk Günü adı altında resmiyet kazandı. Beşiktaş'ın girişimleriyle Fenerbahçe Stadı'nda kutlanan ilk 19 Mayıs, Galatasaray ve Fenerbahçeli yüzlerce sporcunun da katılımıyla bir spor günü haline geldi.
1938'DE HER YIL YAPILMASI KARARLAŞTIRILDI
Bu organizasyondan bir süre sonra gerçekleşen Spor Kongresi'nde söz alan Beşiktaş Kurucu Üyesi Ahmet Fetgeri Aşeni kutlanan Atatürk Günü'nün tüm gençliğe mal edilebilmesi için "19 Mayıs Gençlik ve Spor Bayramı" adı altında her yıl yapılmasını teklif etti. Kongrede oylanan bu öneri kabul edildi ve Atatürk'ün de onayıyla yasalaştı. 20 Haziran 1938 tarihli kanunla "Gençlik ve Spor Bayramı" olarak kutlanan bu ulusal bayramın adı 12 Eylül Darbesi'nden sonra "Atatürk'ü Anma, Gençlik ve Spor Bayramı" adını aldı.
ATATÜRK NUTUK'TA BÖYLE ANLATTI
1919 yılı Mayıs'ının 19'uncu günü Samsun'a çıktım. Genel durum ve görünüş şöyleydi…
(…) Milleti ve ülkeyi büyük savaşa sürükleyenler, kendi hayatlarının kaygısına düşerek yurttan kaçmışlar. Padişah ve halife olan Vahdettin soysuzlaşmış, kendini ve yalnız tahtını koruyabileceğini umduğu alçakça önlemler araştırmakta. Damat Ferit Paşa'nın başkanlığındaki hükümet güçsüz, onursuz, korkak, yalnız padişahın isteklerine uymuş, onunla birlikte kendilerini koruyabilecek herhangi bir duruma boyun eğmiş. (…) Ordunun elinden silahları ve cephanesi alınmış ve alınmakta… Birliklerin savaşçı erleri terhis edilmiş… (…) Birer uydurma nedenle itilaf donanmaları ve askerleri İstanbul'da… Adana ili Fransızlar; Urfa, Maraş, Antep İngilizlerce işgal edilmiş durumda… Antalya ile Konya'da İtalyan birlikleri; Merzifon'la Samsun'da İngiliz askerleri bulunuyor. Her yanda yabancı devletlerin subay ve görevlileri ve özel adamları çalışmakta… 15 Mayıs 1919'da itilaf devletlerinin uygun bulmasıyla Yunan ordusu İzmir'e çıkarılıyor. Bundan başka yurdun dört bir bucağında Hıristiyan azınlıklar, gizli, açık, özel istek ve amaçlarının elde edilmesine, devletin bir an önce çökmesine çaba harcıyorlar…