ÖZEL HABER/ İzmir'de esnaf pandeminin ardından gelen zamlardan dertli
Pandemi boyunca online eğitim ve tam kapanma tedbirleri kafe bar sektörünü etkiledi. Bu süreçte gelir elde edemeyen işletme sahipleri, destek alamadıklarını ve bu süreci tek başlarına atlatmak zorunda kaldıklarını söyledi.
Mediha EKİCİ/İZMİR GÜNDEMİ- Koronavirüs salgını, 2020 yılının Mart ayından itibaren tüm dünyayı derinden etkiledi. Ekonomik ve sosyal anlamda etkileri hala süren pandemi süreci bütün iş kollarının yanı sıra işletme sektörünü de vurdu. Pandeminin başlangıcından itibaren tam kapanmalar ve öğrencilerin yokluğu birçok işletmenin kapanmasına ya da borçlanmasına sebep oldu.
Çoğunlukla öğrencilerin ikamet ettiği Bornova ilçesinde de öğrencilere yönelik mekanlardan olan SherwoodPub işletmecisi Hakan Arslan ve Borbeen Kafe işletmecisi Şevket Uysal geçirdikleri zorlu pandemi sürecini gazetemize anlattı.
Küçükpark’ta bar işleten Hakan Aslan, “Pandemide hiçbir destek almadık. Kapalı olduğumuz süre boyunca vergi borçlarını bile ertelemediler, sadece kredi için kolaylık sağladılar, kara listede olan işletmelere af çıkardılar. Bu kredi de bedava değildi zaten. 6 ay ertelemeli bir krediydi, 6 ay sonrasında dükkanlar açılmadığı için ertelerler diye düşündük ama ertelemediler. Dükkân kapalı olduğu halde biz yine ödemeye başladık” dedi.
Arslan, “Destek adına yapılabilecek başka şeyler vardı elbet ama varmış gibi gösterseler de yapabilecek güçleri yok. İnsanların beklentileri o kadar düştü ki zaten hayatta kaldığına şükreder duruma geldik. Arkadaşımın Kopenhag’da bizim gibi bir işletmesi var, orada dükkan kapatılması şartıyla aylık gelirin yüzde 70’i, çalışanların sigorta ve maaşları devlet tarafından karşılandı. Bununla kıyaslamaz tabi ki ama bizim borçlarımızı bile ertelemediler” ifadelerini kullandı.
“Pandemi sürecinde insanlar sokağa çıkmayı sosyalleşmeyi, bara gitmeyi özlediler. Şuan onun bir dönüşü var ama böyle gitmeyecek çünkü alım gücü çok azalıyor. Bira artık çok lüks bir şey oldu. Şuanki öğrencilerin sosyalleşme alanı eskisi gibi değil sosyal medyada sosyalleşmeyi tercih ediyorlar.”
BİR ŞEKİLDE DEVAM ETMEK ZORUNDAYDIK
Bornova Küçükpark’ta kafe işleten Şevket Uysal bu süre boyunca masraflarının azalmadığını belirterek “Pandemi süreci bizim için çok kötüydü önlemini almamıştık. Ama kapanmalardan bir hafta sonra pandemiye göre bir şekle büründük, al götür servisine ve paket servise başladık. Bir şekilde devam etmek zorundaydık. Çünkü bütün kiralar, personel maaşları, sigortalar elektrik, su gibi tüm giderlerimiz hala işlemeye devam ediyordu. Dükkanlar kapanın ana giderlerimiz durmadı. Ama bu önlem de yetmedi çünkü insanlar dışardan bir şey almak konusunda kararsızlardı” dedi.
BAŞKA BİR YERDE İŞE GİRMEK ZORUNDA KALDIM
Pendemi sürecinde destek alamadıklarını belirten Uysal, “Devlet bu pandemide yeterli değildi, ben yurt dışında bu işi yapan insanların desteklerini duyuyorum. Bunları duydukça, burada yaşadıklarımız gerçekten can sıkıyor. Bütün desteklere başvurdum ama hiçbir destekten yararlanmadım. O dönemde çok sıkıştık. Ben işletme sahibi olarak kendi dükkanım açıkken başka bir yerde işe girmek zorunda kaldım. Günde 13-14 saat çalışıyordum. Ordan aldığım maaşla buranın kirasını destekledik. Bornova’dan Kemalpaşa’ya arabayla kahve götürüyorduk, çünkü mecburduk. Ama bu çok istisnai bir durum eğer ben başka bir işletmede işe girmeseydim bu süreci atlatamazdık” ifadelerini kullandı
“ÜLKENİN AMİRAL GEMİSİ OLDUĞUMUZU DÜŞÜNÜYORUZ”
“Biz işletmeler olarak bu ülkenin amiral gemisi olduğumuzu düşünüyoruz. Sadece müşteri ağırlamıyoruz aynı zamanda birçok tedarikçi zinciri kuruyoruz. Süt, kahve, karton bardak, bununla birlikte verdiğimiz vergiler, kiralar, elektrik su faturalarımız yani bu ülkenin en çok para döndüren işletmeleriyiz. Yardım olmaması bu sektörü tıkadı. Biz bir şekilde bu süreci atlattık ama sektörde birçok işletmeyi çok kötü vurdu ve sesleri hiçbir şekilde duyulmadı”
Fiyatları sabit tutamadıklarını söyleyen Uysal, “Brezilya’da bir don oldu. Bundan dolayı kahve fiyatları çok fazla arttı. Tamamen yurt dışından geldiği, ülkemizde yetişmediği için gümrük vergileri ile beraber son tüketiciye ulaşana kadar çok fazla fiyat artıyor biz de mecburen zam yapmak zorunda kalıyoruz” dedi.