'Temiz' bitcoin, 'kanlı' bitcoine karşı
İskandinav ülkeleri yeşil bitcoin madenciliğindeki üstünlüğünü kaybederken, son dönemde talebin artmasıyla kripto para endüstrisi yüksek karbon emisyonu endişesine yol açıyor.
İzlanda, İsveç ve Norveç, çok sayıda yeşil enerji kaynağı nedeniyle bitcoin madenciliğinde öne çıkan ülkelerdendi. Bu ülkelerde ihtiyaç fazlası yeşil enerjinin bir bölümü bitcoin madenciliğine ayrılıyor. Ancak son dönemde alüminyum arıtımı, petrol kulesi işletimi ve demir çelik üretimi gibi işler için de yeşil enerji talebi artınca, ihtiyaç fazlası miktarı azalmaya başladı.
Coin’lerin çoğunun çıkarıldığı Çin’de ise enerji üretimi kömüre dayanıyor.
İhtiyaç fazlası yeşil enerji miktarının 2021 ve 2022’de çok düşük seviyeler kalabileceğini belirten, İzlanda’nın kamu hizmetleri birimi Landsvirkjun’un yöneticisi Hordur Arnarson, “İklim meselesi sebebiyle ilgi çekici birçok segmentte hızlı büyü görüyoruz ve bunlardan bazılarının elektriğe ihtiyacı var” dedi.
Büyük hangarlarda çıkarılıyor
Coin’ler karmaşık algoritmaları işleyen bilgisayarlarca çıkarılıyor ve bu cihazlar hava limanı hangarlarını andıran dev tesislerde çalışıyor. Bu da elektriği üretimdeki başlıca girdi haline getiriyor ki bu süreçte binlerce haneye yetecek kadar enerji harcanıyor. Bitcoin talebiyse durmak bilmiyor. Bitcoin madenciliği bugün 2015’teki seviyenin 66 katı elektrik harcıyor ve yakın gelecekte bu süreçteki karbon salınımına bir düzenleme gelebilir.
Tüm İtalya kadar emisyon
Çin’deki karbon salınımı miktarının 2024’te zirve yapması bekleniyor. Ülkede sadece bitcoin madenciliğiyle tüm İtalya’daki kadar karbon salınıyor.
İzlanda ise yeşil madencilik alanında öncü ülkelerden biri. Dört yıl öncesine kadar küresel bitcoin üretiminin sadece yüzde 8’ini karşılayan bu ülkenin payı şimdilerde yüzde 2’nin bile altında. Britanya’daki Cambridge Üniversitesi’nin raporuna göre Nisan 2020 itibariyle binde 35 seviyesinde. Çin ise üretimin yüzde 65’ine sahip.
Çin’in kripto para üretimindeki bu üstünlüğüne karşı gelişen endişeler, yeni maden sahaları için talebi de artırıyor.
‘Kanlı coin’
Ekonomi kanalı CNBC’deki bir yoruma göre, gelecekte iki tür Bitcoin ortaya çıkacak: Çin’de yüksek karbon salınımıyla üretilen ‘kanlı coin’, sürdürülebilir elektrik enerjisiyle üretilen ‘temiz coin’.
Kuzey bölgesinde kaç tane kripto para madencisi bulunduğu tam olarak bilinmiyor. Kanadalı Hive Blockchain şirketi İsveç ve İzlanda’da bu yıl yeni tesis kurdu. Genesis Mining ve Bitfury Holding de aynı şekilde bu ülkelerde faaliyete başladı.
İzlanda’nın en büyük veri merkezi operatörünün yöneticisi Gisli Katrinarson, enerji kıtlığı olmadığı görüşünde. Yeni madencilik şirketlerinden GreenBlocks’un sahibi Daniel Fannar Johnsson ülkenin bu sektördeki geçmişine dikkat çekerek, bitcoinin 60 bin dolarlara tırmandığı bir ortamda dahi yeşil enerjinin halen büyük avantaj olduğunu ifade etti.
‘Yerinden edecek’
Kuzey ülkelerinde son dönemde her sektörde yeşil enerji kullanımı değer kazanıyor. Bu yolla hem ekonomiyi canlı tutmayı hem de emisyonları düşürerek istihdam yaratmayı planlıyorlar. Ancak bitcoin madenciliği bu anlamda topluma çok şey sunmuyor.
Norveç İşçi Partisi’nden Espen Barth Eide, sürekli artan enerji talebiyle bitcoin madenciliğinin sorunlu olduğunu belirterek, “Çok daha verimli diğer sanayi dallarını yerinden edecek” dedi.
Ülkedeki su kaynakları nedeniyle Avrupa’nın ‘yeşil pili’ olarak adlandırılan Norveç’te elektriğe dönüş programı talebi 2040 yılına kadar yüzde 30 artıracak. Ayrıca ülkeden bütün kıtaya kablolarla enerji aktarımı söz konusu. Bu sebeple Norveç’teki ihtiyaç fazlasının 2023’e kadar yüzde 90 azalacağı tahmin ediliyor.
İzlanda maden arıtma işleminde kullanmak için yeni bir hidroelektrik santrali inşa etmişti ama bunun bitcoin’de kullanılmayacağı açıklandı.
Kamu hizmetleri yöneticisi Arnarson, “Kimse bitcoin için santral inşa etmez. Gelecekteki yatırımlarda birçok belirsizlik var” dedi.
İkiye katlandı
Yıllar önce alternatif bir yatırım aracı ve ödeme sistemi olarak ortaya çıkan kripto paralarda piyasalar üç yıl önceki çöküşüyle bir süredir unutulmuştu. Ancak ünlü yatırımcı Warren Buffet ve mucit işadamı Elon Musk’ın ilgisi sayesinde tekrar gündeme girdi ve giriş o giriş, bu sene kripto paraların değeri ikiye katlandı.
ABD’li yatırım bankaları Goldman Sachs ve Morgan Stanley müşterilerine kripto yatırım planları sunmaya başladı. Musk’ın şirketi Tesla bitcoin’e 1.5 milyar dolar yatırım yaptı ve bu para birimiyle ödemeleri kabul edeceğini duyurdu.